هه‌وڵه‌كانی مامۆستا مه‌لا عه‌بدولكه‌ریـمی موده‌ڕیس بۆ به‌ كوردى كردنی شوناسی پڕۆگرامی خوێندن له‌ حوجره‌ و زانستگه‌كانی وڵاتی كورده‌واریدا

عه‌بدوڵڵاى مه‌لا ئه‌حمه‌د(ئه‌حمه‌دئاوایی)

مامۆستا مه‌لا عه‌بدولكه‌ریـمی موده‌ڕیس هه‌ر له‌و كاته‌وه‌ی له‌ كۆتایی بیسته‌كانی سه‌ده‌ی ڕابردوودا وه‌ك موده‌ڕیس ڕۆیشتۆته‌ بیاره‌، خه‌می به‌رده‌وامی ئه‌وه‌ بووه‌ كه‌ پڕۆگرامێكی خوێندن بۆ فه‌قێی وڵاتی كورده‌واری دابنێت هه‌تا قوتابی و فه‌قێیان له‌ حوجره‌كانی ئه‌و سه‌رده‌مه‌دا ئه‌و په‌ڕتووكه‌ خۆماڵییانه‌ بـخوێنـن، له‌م كاره‌یشیدا دوو مه‌به‌ستی سه‌ره‌كی هه‌بوو‌:

(1) به‌ زیندوويى هێشتنه‌وه‌ی ناوی زانایانی كورد و به‌رهه‌مه‌كانیان، وه‌ك له‌ خواره‌وه‌ ده‌رده‌كه‌وێت كه‌ له‌ وانه‌ وتنه‌وه‌دا زیاتر په‌ڕتووكی زانایانی كوردی به‌ ده‌رس وتۆته‌وه‌ و له‌ پڕۆگرامه‌كه‌ی خۆیشیدا هه‌ر به‌رهه‌می ئه‌وانی زیاتر ئاماژه‌ پێداوه‌، خۆ ئه‌گه‌ر كتێبی زۆر باشیشی ده‌ست نه‌كه‌وتبـن ئه‌وا خۆی به‌رهه‌می نایابی له‌ هه‌ر بوارێكی پێویستدا داناوه‌ و به‌ قوتابیانی وتۆته‌وه‌ و دواتریش له‌ پڕۆگرامه‌كه‌ی خۆیدا جێگیـری كردوون.

(2) هه‌ستی به‌وه‌ كردووه‌ كه‌ هه‌ندێ‌ك په‌ڕتووك و پڕۆگرام هه‌ن تایبه‌تن به‌ ژینگه‌ی خۆیانه‌وه‌ و فكری هه‌ندێك‌ زانا هه‌ن بۆ وڵاتی خۆیان باشن، بۆیه‌ وای به‌ باش زانیوه‌ بۆ دروستكردنی فكرێكی ئیسلامیی میانه‌ڕه‌و و سازاو و گونـجاو له‌ گه‌ڵ ژینگه‌ی وڵاتی كورده‌واریدا، په‌ڕتووك و پڕۆگرامی زانایانی كورد و په‌ڕتووكی خۆی بكاته‌ مه‌نهه‌ج، تا فكری قوتابی كورد بپارێزێت له‌ هه‌ندێك‌ بیـركردنه‌وه‌ كه‌ بۆ كۆمه‌ڵگاى كوردى ده‌ست ناده‌ن!

ئه‌مه‌ی لای خواره‌وه‌یش میتۆد و پڕۆگرامه‌كه‌ی شێخی موده‌ڕیسه‌ بۆ خوێندنگه‌كانی كوردستان، كه‌ خۆی له‌ هه‌ر دوانزه‌ زانسته‌كه‌ی حوجره‌دا ده‌بینێته‌وه‌، كه‌ پێشتـر به‌ (دوانزه‌ عیلم) ده‌ناسران، شێخی موده‌ڕیس له‌ دوا لاپه‌ڕه‌كانی كتێبی (الوَردَة العنبَريّة فِي سيـرَة حَضرَة خَيْر البَريَّة)دا، تۆماری كردوون.  

زانستی یه‌كه‌م: زانستی ته‌فسیـر، تیایدا ئاماژه‌ی داوه‌ به‌ خوێندنی (ته‌فسیـری نه‌سه‌فـی مَدارِك التنـزيل وَ حَقائِق التأْويل)، و (ته‌فسیـری بةيضاوي - أَنوار التنـزيل وَ أَسرار التأْويل)، هه‌ر خۆشی به‌ زمانی عه‌ره‌بی (ته‌فسیـری مَواهِبُ الرّحـمن فِي تـفسيـر القـُرآن)ی، له‌ حه‌وت به‌رگدا نووسیوه‌، هه‌روه‌ها به‌ زمانی كوردی (ته‌فسیـری نامی) له‌ حه‌وت به‌رگدا (خوڵاصه‌ی ته‌فسیـری نامی) نووسیوه‌، هه‌روه‌ها له‌ زانسته‌كانی قورئانی پیـرۆزیشدا كه‌ زانستێكی په‌یوه‌ندیداره‌ به‌ زانستی ته‌فسیـره‌وه‌، په‌ڕتووكی (نووری قورئان)ی نووسیوه‌، كه‌ به‌ ڕاسـتی تائێستاش كتێبی وا باش و لێزانانه‌ و چڕوپڕ له‌ زانسته‌كانی قورئانی پیـرۆزدا به‌ زمانی كوردی  ته‌ئلیف نه‌كراوه‌!

   زانستی دووه‌م: فه‌رمووده‌(الـحَديث)، له‌ بواری فه‌رمووده‌شدا ته‌نها ئاماژه‌ی به‌ شێوه‌یه‌كی گشتی داوه‌ به‌ خوێندن و توێژینه‌وه‌ی په‌ڕتووكه‌كانی فه‌رمووده‌ و به‌شێوه‌یه‌كی تایبه‌ت هیچ په‌ڕتووكێكی دیاری نه‌كردووه‌، به‌ڵام بۆ قوتابیانی سه‌ره‌تایی (چل چرای ئیسلام)ی داناوه‌، كه‌ مانا و ڕاڤه‌ی چل فه‌رمووده‌ی پێغه‌مبه‌ره‌(د.خ) و له‌ دووتوێی په‌ڕتووكی (سه‌رچاوه‌ی ئاییـن)دا چاپی كردووه‌، بێگومان بۆ پله‌كانی باڵای خوێندنیش هه‌موو سه‌رچاوه‌كانی فه‌رمووده‌ی لا گرنگ بوون، هه‌ر له‌ صه‌حیحی بوخاری تا صه‌حیحی موسلیم و (رياضُ الصالِحيـن) و ئه‌وانی تریش. 

 زانستی سێیه‌م: زانستی صه‌رف، كه‌ له‌ پڕۆگرامه‌ تایبه‌ته‌كه‌ی خۆیدا ئاماژه‌ی داوه‌ به‌ خوێندنی (په‌ڕتووكی ته‌صریفی زه‌نـجانی)، كه‌ هه‌ر خۆیشی به‌ زمانی كوردی شه‌رحی كردووه‌ و چاپكراوه‌، هه‌روه‌ها ئاماژه‌ی داوه‌ به‌ خوێندنی په‌ڕتووكی (الصَّرفُ الواضِح) كه‌ ئه‌میشیان هه‌ر دانراوی خۆیه‌تی و پاشان ئاماژه‌ی داوه‌ به‌ خوێندنی كتێبی ته‌صریفی مه‌لا عه‌لـی شنۆیی.

زانستی چواره‌م: زانستی نه‌حو، كه‌ له‌ پڕۆگرامه‌ تایبه‌ته‌كه‌ی خۆیدا ئاماژه‌ی داوه‌ به‌ خوێندنی په‌ڕتووكه‌كانی (عه‌وامیلی جورجانی)، (الـمقدمة الآجرومية) و (مِفتاحُ الآداب)، كه‌ هه‌ر دانراوی خۆیه‌تی و (ئيظهارى ئیمامی به‌ركه‌وی به‌ركێوی)( )، (شَرْح أُنـموُذج) و (قطرُالندى) و (شه‌رحی مه‌لا جامی)، (شذوُر الذّهب) و (الـمَواهِبُ الـحَميدَة‌) كه‌ ڕاڤه‌ی شێخی موده‌ڕیس خۆیه‌تی له‌ سه‌ر (الـمنظوُمَة الفريدَة - أَلفية الإِمام السيوُطي فِي النّحو) و له‌ دوو به‌رگدا چاپكراوه‌.

زانستی پێنجه‌م: زانستی ڕه‌وانبێژی(عِلْمُ البَلاغَة)، ئاماژه‌ی داوه‌ به‌ خوێندنی په‌ڕتووكه‌كانی (مُختصرالـمَعانى) و(شَرْح الـمُطوّل)ی، سه‌عده‌ددیـنـی ته‌فتازانی، بۆ خۆیشی هه‌ردوو په‌ڕاوی (الـخُلاصَة فِي الوَضعِ وَالبَيان) و(التِبيان فِي الوَضعِ وَالبَيان)ی له‌م بواره‌دا داناوه‌.

  زانستی شه‌شه‌م: زانستی مةنطيق،‌ له‌ پڕۆگرامه‌ تایبه‌ته‌كه‌ی خۆیدا ئاماژه‌ی داوه‌ به‌ خوێندنی په‌ڕتووكه‌كانی (الـمِفـتاح)، (الـوَرَقات)، (الـعـَزيزَة) و (الـوَجيهَة) كه‌ هه‌ر چواریان دانراوی شێخی موده‌ڕیسن، دوای ئه‌مانه‌ ئاماژه‌ی داوه‌ به‌ په‌ڕتووكه‌كانی (تـَهذيبُ الـمَنطِق)ی ته‌فتازانی، حاشیه‌ی عه‌بدوڵڵا یـه‌زدی، شه‌رحی شه‌مسییه‌ و گه‌له‌نبه‌وی بورهان.

زانستی حه‌وته‌م: زانستی فه‌رمووده‌ناسی(علوُم الـحَديث)، لێره‌شدا ئاماژه‌ی داوه‌ به‌ خوێندنی په‌ڕتووكه‌كانی (ألفية الـحافِظ العراقى) و (الـمُقدِّمَة)ی، ئیبـن صه‌ڵاحی شاره‌زوری، هه‌روه‌ك پێشتـریش باسـمان كرد یه‌كێكی تر له‌و داهێنانانه‌ی عه‌للامه‌ مه‌لا عه‌بدولكه‌ریـمی موده‌ڕیس ئه‌وه‌یه‌ كه‌ زیندووكه‌ره‌وه‌ی زانستێكی تره‌ له‌ زانسته‌ ئیسلامییه‌كان له‌ناو وڵاتی كورده‌واریدا، كه‌ ئه‌ویش زانستی فه‌رمووده‌ناسی (علوُم الـحَديث)ه‌، كه‌ بۆ چه‌ند سه‌ده‌یه‌ك ده‌چوو له‌ وڵاتی كورده‌واريدا پێچرابوویه‌وه‌ و نه‌ده‌خوێندرا و سه‌ره‌ڕای گرنگییه‌كه‌یشی بایه‌خی پێ‌ نه‌ده‌درا، موده‌ڕيس هات و بۆ یه‌كه‌م جار به‌ زمانی كوردی له‌م بابه‌ته‌دا په‌ڕتووكی (ڕێگه‌ی ڕه‌هبه‌ر)ی نووسی، به‌شێوه‌يه‌ك سه‌رله‌نوێ‌ بزاوتێكی به‌م زانسته‌ پیـرۆزه‌ له‌ حوجره‌ و مه‌دره‌سه‌كانی كوردستاندا به‌خشییه‌وه‌.

 شایه‌نی وه‌بیـر هێنانه‌وه‌یه‌ كه‌ یه‌كه‌م داهێنه‌ری ئه‌م زانسته‌ به‌ زمانی عه‌ره‌بیش هه‌ر زانایه‌كی كورد بووه‌، كه‌ ئه‌ویش پێشه‌وا (ئیـبـن صه‌ڵاحی شاره‌زووری)یـه‌، ناوبراو توانی بابه‌ت و زانیارییه‌  په‌رت و بڵاوه‌كانی ئه‌م زانسته‌ له‌ قه‌واره‌یه‌كی سه‌ربه‌خۆدا كۆبكاته‌وه‌ و و ئه‌فراندنێكی مه‌زن و مێژوویی له‌م بواره‌دا تۆمار بكات، بۆیه‌ هه‌ر له‌ پێشه‌كی په‌ڕتووكه‌كه‌دا شێخی موده‌ڕیس ده‌فه‌رموێت:( زۆربه‌ی ئه‌م ڕیساله‌مه‌ له‌ كتێبی (علوُم الـحَديث) وه‌رگرتووه‌ كه‌ دانراوی (شيخ الـمُحدِّثيـن)، (ئه‌بو عه‌مر عوسـمان) نازناو بـه‌ (ئیبـن صه‌ڵاح) و مه‌شهوور به‌ (شاره‌زووری)( ).

زانستی هه‌شته‌م: بیـروباوه‌ڕی ئیسلامی(العقيدة الاسلامية)، له‌م بابه‌ته‌شدا ئاماژه‌ی داوه‌ به‌ خوێندنی په‌ڕتووكه‌كانی (شَرْح العَقائِد)ی ته‌فتازانـی، له‌ گه‌ڵ حاشییه‌كانی (خه‌یاڵـی) و (عَبدُالـحَكيم)، (شَرْحُ الـمَواقِف)، (تـَقريبُ الـمَرام فِي شَرْح تـَهذيبُ الكـَلام)ی مه‌لا عه‌بدولقادری ته‌ختی سنه‌یی – موهاجیـر و په‌ڕتووكی (الوَسيلَة) كه‌ ڕاڤه‌ی شێخی موده‌ڕیس خۆیه‌تی له‌ سه‌ر هۆنراوه‌ی (الفـَضيلـَة)ی مه‌وله‌وی، هه‌روه‌ها بۆ خۆشی په‌ڕتووكه‌كانی نوُر الإِسلام)، (نوُر الإِيـمان)، (إِرشاد الأَنام) و (جَواهِرُ الكـَلام فِي عَقائِد أَهل الإِسلام)ی داناوه‌، كه‌ ئه‌م دوایینه‌یان كتێبێكی نایابی عه‌قائیده‌ و خۆی هۆنیویه‌تییه‌وه‌ و ڕاڤه‌شی كردووه‌ و له‌ ساڵی 1956دا دایناوه، و له‌ ساڵی 1993 چاپكراوه‌.

زانستی نۆیه‌م: شه‌ریعه‌تی ئیسلام(الفِقه الإِسلامي)، له‌م بابه‌ته‌دا ڕێنوێنی كردووین به‌ خوێندن و توێژینه‌وه‌ی په‌ڕتووكه‌كانی فیقهی مه‌زهه‌بی ئیمامی شافیعی، ئه‌گه‌رچی ئاماژه‌ی به‌ هیچ په‌ڕتووكێك نه‌داوه‌، به‌ڵام دیاره‌ كه‌ كتێبه‌كانی (فَتحُ القَريب) و (مِنهاجُ الطالـِبيـن)و شه‌رحه‌كانی سه‌ری وه‌ك (مُغنِـي الـمُحتاج) و (تُحفَةُ الـمُحتاج) و (نِهايَةُ الـمُحتاج) و په‌ڕتووك و حاشییه‌كانی تری له‌م بابه‌ته‌ن، له‌م بواره‌شدا ئینسكلۆپیدیایه‌كی زۆر گرنگی ئاماده‌كردووه‌، به‌ناوی (جَواهِرُ الفَتاوى) كه‌ فه‌توا و كورته‌ نوسینه‌ فیقهییه‌كانی زانایانی پایه‌به‌رزی كوردستان و هه‌روه‌ها فه‌تواكانی خۆیی تیادا كۆكردۆته‌وه‌ و له‌ سێ‌ به‌رگدا به‌ چاپی گه‌یاندووه‌، (الأَنوار القدسِيّة فِي الأَحوالِ الشخصِيّة)ـشـی، له‌ نیكاح و ته‌ڵاقدا نووسیوه‌، شێخی موده‌ڕیس بۆ خۆیشی به‌ زمانی كوردی له‌ بواری شه‌ریعه‌تی ئیسلامیدا په‌ڕتووكی (شه‌ریعه‌تی ئیسلام)ی، نووسیوه‌، كه‌ مامۆستا هێـمنی شاعیـر پێش نزیكه‌ی چل ساڵ له‌مه‌وبه‌ر گوتویه‌تی: "مامۆستایه‌كی زانا پێی ڕاگه‌یاندم كه‌ تائێستا كتێبی وا باش و به‌و لێزانی و چڕوپڕییه‌ ته‌ئلیف نه‌كراوه‌!"، ‌له‌‌ڕاستیدا تائێستاش و دوای ئه‌و هه‌موو ساڵه‌ كتێبی وا باش و ناياب له‌ فیقهی ئیمامی شافیعیدا به‌ زمانی كوردی ته‌ئلیف نه‌كراوه‌!  

 زانستی ده‌یه‌م: زانستی ئوصولـی فیقهـ ،‌ له‌ پڕۆگرامه‌ تایبه‌ته‌كه‌ی خۆیدا ئاماژه‌ی داوه‌ به‌ خوێندنی په‌ڕتووكه‌كانی (جَمْعُ الـجَوامِع)، (لُبّ الأُصوُل) و(مُختـَصَرُ الـمُنتـَهى)ی ئیـبن حاجبـی كوردی و (الـمُستـَصفى)ی ئیمامی غه‌زالی، هه‌ر له‌م زانسته‌شدا بۆ خۆی په‌ڕتووكی (صَفوَةُ اللآلـي) داناوه‌.

زانستی یانزده‌هه‌م: ژیانی پێغه‌مبه‌ر(د.خ)و مێژووی ئیسلام، له‌م بابه‌ته‌دا ڕێنوێنی كردووین به‌ خوێندن و توێژینه‌وه‌ی په‌ڕتووكه‌كانی ژیاننامه‌ی پێغه‌مبه‌ر، كه‌ بۆ خۆی كتێبی (الوَردَة العنبَريّة فِي سيـرَة حَضرَة خَيْر البَريَّة) داناوه‌ و له‌ ساڵی 1994دا چاپكراوه‌، له‌ مێژووی ئیسلامیشدا به‌تایبه‌تی ئاماژه‌ی داوه‌ به‌ مێژووی ئیبـن خه‌له‌كان و په‌رتووكی (علماؤُنا فِي خِدمَة العِلْمِ وَ الدِّين) كه‌ دانراوی شێخی موده‌ڕیس خۆیه‌تی و مێژوو و ژیاننامه‌ی زانا و مه‌لا باشه‌كانی وڵاتی كورده‌وارى‌.  

زانستی دوانزه‌هه‌م: بیـركارى(الرياضِيات) و جوگرافیا و زانسته‌ ئه‌مڕۆییه‌كانی تـر،‌ لێره‌دا هه‌م ئاماژه‌ی داوه‌ به‌ هه‌ندێك‌ له‌ په‌ڕتووكه‌ دێرینه‌كانی ئه‌م بواره‌، وه‌ك (تـَشريحُ الأَفلاك) و حاشییه‌كانی سه‌ری، شه‌رحی (الإِدراك فِي شَرْح تـَشريح الأَفلاك)ی عه‌للامه‌ مه‌لا حسه‌ینـی پشده‌ری، (رِسالَةُ الـحِساب)ی به‌هائه‌ددینی عامیلی و شه‌رحی جه‌وواد له‌ سه‌ری، هه‌روه‌ها ده‌ستیشی ئاوه‌ڵا كردووین بۆ خوێندن و بایه‌خدان به‌ زانسته‌ نوێیه‌كانی تر، ته‌نانه‌ت زۆر ئاماژه‌ی به‌ كتێبه‌كانی ئه‌م بواره‌ نه‌كردووه‌ تا له‌كاتی به‌ره‌وپێشچوونی ته‌كنه‌لۆجیادا پڕۆگرامی نوێـتـر بـخوێنیـن، بێگومان ئه‌گه‌ر شێخی موده‌ڕیس فریا بكه‌وتایه‌، چۆن بڕیاری له‌سه‌ر خوێندنی بیـركاری و گه‌ردوونناسـی و جوگرافیا داوه‌، هه‌رواش ئاماژه‌ی به‌ خوێندن و توێژینه‌وه‌ی زانسته‌ سه‌رده‌مييه‌كانى تـری وه‌ك كیمیا و فیـزیا و كۆمپیوته‌ر و ته‌نانه‌ت زمانی ئینگلیزیش ده‌دا.

هه‌ر له‌مباره‌یه‌وه‌ ئه‌وه‌ ده‌گێڕمه‌وه‌ كه‌ ئه‌و كاته‌ی(ساڵی 2000)، قوتابی دوا قۆناغی ئاماده‌یی په‌یـمانگای ئیسلامیی بووم له‌ هه‌ڵه‌بـجه‌، (م.عومه‌ر تۆفیق خطاط) بۆی گێڕاینه‌وه‌ ده‌یگوت: له‌ سه‌رده‌می قوتابێتیدا له‌ كۆلێژی شه‌ریعه‌ى شارى به‌غدا‌، زۆرجار وه‌ك هاوزمان و هاوڵاتی ده‌ڕۆیشتینه‌ لاى مامۆستا مه‌لا عه‌بدولكه‌ریـمی موده‌ڕیس به‌مه‌به‌ستی دیدار و سوودوه‌رگرتن له‌ فه‌رمایشت و ئه‌زموونه‌كانی، له‌و باسانه‌دا هاتینه‌ سه‌ر باسی زمانی ئینگلیزی كه‌ ته‌نها وانه‌یه‌كی فێربوونی زمانـمان هه‌بوو، زۆریش ئاسان بوو، به‌ڵام له‌لاى مامۆستاى موده‌ڕیس له‌ ده‌ستی سكاڵامان ده‌كرد، ئه‌ویش سه‌ركۆنه‌ی زۆرى ده‌كردین و ده‌يگووت: بۆچی خۆتانی پێوه‌ ماندوو ناكه‌ن، زۆر هانیداین كه‌ فێری ببیـن، ته‌نانه‌ت فه‌رمووی:"ده‌ی به‌خوا قینـم بده‌ن بۆ ئه‌م جومعه‌یه‌ ئه‌توانـم وتاری جومعه‌ به‌ ئینگلیـزی ئاماده‌ بكه‌م و له‌ مینبه‌ردا بیخوێنمه‌وه‌!!".

سه‌رچاوه و په‌راوێزه‌‌كان

كوردی:

 (1) مامۆستا مه‌لا عه‌بدولكه‌ریـمی موده‌ڕیس: بنه‌ماڵه‌ی زانیاران، چ1، كتێبخانه‌ی كانـی، سنه‌ – ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان، 1388 هه‌تاوی ـ 2010.

(2) هه‌ندێ‌ له‌ یادگارییه‌كانی مامۆستا مه‌لا عه‌بدولكه‌ریـمی موده‌ڕیس، كۆكردنه‌وه‌ و ئاماده‌كردنی: د. عبدالدائم هه‌ورامانی، سلێمانی، 2011 .

(3) موده‌ڕیس نــامـــه‌، ئاماده‌كردنی: ئاوات ئـه‌بـوبـه‌كـر ئه‌حـمه‌د، چاپی سلێمانی، ناوه‌ندی ڕاگه‌یاندنی ئارا، 2009.

(4) كاروانی ژیانـم، یادداشته‌كانی دكتۆر مسته‌فا زه‌ڵـمی، چ1، ئێـران - 2014 .

(5) ڕۆژگاری ژیان، یادداشت و بیـره‌وه‌رییه‌كانی مامۆستا مه‌لا عه‌بدولكه‌ریـمی موده‌ڕیس، ئاماده‌كردن و له‌سه‌رنووسیـن: ڕه‌ئووف مه‌حـموودی، چ1، بڵاوكردنه‌وی كوردستان، سنه‌ ـ ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان،

1394هه‌تاوى/-2015ز.

(6) بوژاندنه‌وه‌ی مێژووی زانایانی كورد له‌ ڕێگه‌ی ده‌ستخه‌ته‌كانیانه‌وه‌، محه‌مه‌د عه‌لی قه‌ره‌داغی، ب9، چ1، چاپـخانه‌ی ئاراس – هه‌ولێـر، 2011.

(7) كاروانی پێنووس، فاتێح مسته‌فایی مه‌ریوان، چ1، بڵاوكردنه‌وه‌ی ئاراس – سنه‌، ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان، 1390هه‌تاوی/2012ز.

(8) ڕێگه‌ی ڕه‌هبه‌ر، دانانی: مامۆستا عه‌بدولكه‌ریـمی موده‌ڕیس، چ1، به‌غدا، 1985.

 (9) چه‌پكه‌ گوڵێ‌ له‌ گوڵزاری عوسـمانی، ئاماده‌كردنی: مامۆستا مه‌لا عه‌بدوڵڵای فه‌نایی، بڵاوكردنه‌وه‌ی ئینتیشاراتی كوردستان، سنه‌ – ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان، (1394-2015).

(10) دیدار له‌ گه‌ڵ جه‌نابی [مامۆستا شێخ جه‌لال، شێخ عه‌بدوڵڵا ده‌مه‌یه‌وی] له‌ ڕۆژی (28 – 12 – 2009،‌ شارۆچكه‌ی (كانی دینار)ی سه‌ر به‌ شاری (مه‌ریوان) ـ ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان.      

(11) زنجیـره‌ دیدارێك له‌ گه‌ڵ زانای مه‌زن، مامۆستا نوری فارس حه‌مه‌خان  (2015 – 2016).

(12) ئه‌زموونی تایبه‌تی نوسه‌ر.

عه‌ره‌بــی:

(13). عُلَماءُنا فِـي خِدمَةِ العِلْمِ وَ الدين، لِلشيخ عَبدالكريم الـمُدرّس، چ1، دارُ الـحُرِّيَة لِلطباعَةِ ، بَغداد، (1403هـ / 1983.

(14). العَلاّمَة عَبدُالكَريم الـمُدَرِّس، وَ مَنهَجُهُ فِي تَفسيـرِ القُرآنِ وَ عُلوُمه، د.عبدالدائِم مَعروُف الـهَوْرامانِي، چ1، مَكتَب التّفسيـر، لِلنّشرِ وَ الأِعلان ، هةوليَر، 1431هـ / 2010م.

(15). الوردَة العنبَريّة فِي سيـرَة حَضرَة خَيْر البَريّة، لِلشيخ عَبدالكريم الـمُدرّس، چ1، بَغداد، 1993.