مامۆستا صەلاح کاریگەری لە هێورکردنەوەی مندا هەبوو:
لەڕاستیدا مامۆستا صەلاح – خوا پاداشتی بداتەوە دەورێکی باڵای لە هێورکردنەوەی مندا هەبوو، دەنا من وا حاڵی بووبووم، کە: دەبێت ئینسانی موسوڵمان، بە دەستی خۆی هەموو خراپەیەک لەناو بەرێت، بۆ ئەو مەبەستەش مادام باوەڕی بە خودا هەیە، نابێت لە هیچ شتێک بترسێت! زۆر بە هەڵە لە واتای ئەو فەرموودەیە تێگەیشتبووم، کە: دەفەرمێت:"مَنْ ڕأَى مِنْكُمْ مُنْكَرًا فَلْيُغَيِّرْهُ بِيَدِهِ، فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِلِسَانِهِ، فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِقَلْبِهِ"
ئەم فەرموودەیە موسلیم لە سەحیحەکەیدا ڕیوایەتی کردووە، زانایان لە بارەی واتاکەیەوە فەرموویانە: لەناوبردنی خراپە و مونکەر بە دەست و بە هێز کاری دەوڵەت و دەسەڵاتە، بە زمان و قسەکردن و ڕوونکردنەوە، کاری زانایانە، سێیەمیشیان بۆ ئەو کەسانەیە کە دەسەڵاتیان لە دەستدا نییە و عیلم و زانیارییشیان نییە.
من پێم وا بوو موسوڵمانان دەبێت بانقی سووخووری، شەرابخانەکان و ئەو جێگانەی گوناهیان تیا دەکرێت، بە دەست و بازوو لە ناوی بەرن و نەهێڵن لە خاکی ئیسلامدا گوناهـ بەئاشکرا بکرێت، بەڵام مامۆستا سەلاح خوا پاداشتی بداتەوە، لەو هەڵە و هەڵدێرانە لای دام، حەقیقەتی بۆ ڕوون کردمەوە، ڕای زانایانی فەرموودەناسی لەو بارەوە پیشان دام، کە ئەرکی سەرشانی بانگخواز و پێشەوایانی ئاینی ڕێڕوونکردنەوەیە، نەک بەکارهێنانی هێز و بازوو. خوا پاداشتی خێری بداتەوە.
کۆچی دایە گەورەم بەڕەحمەت بێت:
له مزگه‌وتی ئه‌بووبه‌كر بووم، شه‌وێكیان له پێنجوێنه‌وه ته‌له‌فۆنیان بۆ كردین، كه: دایه گه‌وره‌ت گیانی پاكی به خوا سپاردووه، تا زووه بگه‌نه‌وه پێنجوێن، ئیتر نازانم له‌ڕاستیدا چی بووه هۆی ئه‌وه، كه: ئێمه به‌و شه‌وه ترۆمبێل نه‌گرین و نه‌ڕۆینه‌وه، ئێستاش هه‌رچی بیری لێ ده‌كه‌مه‌وه، پێی ناڕه‌حه‌ت ده‌بم و ئازارم پێ ده‌گات.
به‌ڵێ، به‌یانی ڕۆیشتینه‌وه، خوا هه‌ڵناگری دوو براده‌ری خۆم له قوتابییه‌كانی مه‌عهه‌د هاتنه‌وه له ته‌كما بۆ ئه‌وێ، یه‌كێكیان: سه‌ید ئه‌حمه‌د عه‌لی ئه‌بووبه‌كری شاره‌زووری بوو، ئه‌وی تریان ئێستا نایه‌ته‌وه بیرم كی بوو؟ پێم وا بێت مامۆستا ساڵحی سیرسانی بووبێت، كاتێک ئێمه گه‌یشتینه‌وه ئه‌وێ، به خاكیان سپاردبوو، له ماڵی حاجی فه‌قی عه‌زیزی برایدا پرسه‌یان بۆ دانابوو، ئێستا بیر ده‌كه‌مه‌وه و ده‌ڵێم: باشه بۆ له ماڵی خۆماندا پرسه‌كه‌ی بۆ دانه‌نرابوو؟
ئه‌و ماوه‌یه كه ئێمه له‌وێ بووین، مه‌جلیسه‌كه به باسی ئیسلام و گه‌وره‌یی ئیسلامه‌وه گه‌رم كرابوو، هه‌ندێک جار سه‌ید ئه‌حمه‌د عەلی ئەبوبەکر و هه‌ندێک جار من و براده‌ره‌كه‌ی تریشمان قسه‌كه‌ر بووین، ئه‌و ماوه‌یه پرسه‌كه گه‌رموگوڕییه‌كی پێوه دیار بوو، ئیتر پاش پرسه‌كه له‌به‌ر ئه‌وه كه ئێمه ده‌رسمان هه‌بوو، منیش ئیمامه‌تی مزگه‌وته‌كه‌م له ئه‌ستۆدا بوو هاتینه‌وه بۆ سلێمانی.
سەردانمان بۆ قوتابخانەکان:
پاش به‌یانی یانزه‌ی ئازاری ساڵی حه‌فتا و وه‌رگرتنی حوكمی زاتی بۆ ناوچه‌ی كورستان، هه‌موو عێراق بوو به خۆشی و شادی، سه‌فه‌ركردن به‌ملاولادا هیچ ترسێكی تیا نه‌ما، به‌ڵكوو زۆریش بوو، له "محمد مه‌حروس ا‌لمدرس"ی به‌ڕێوه‌به‌ری گشتیی قوتابخانه ئیسلامییه‌كانه‌وه، نامه‌یه‌ك هات كه: ده‌مانه‌وێت سه‌ردانێك له‌نێوان قوتابییانی قوتابخانه‌كانی سه‌ر به ئه‌وقافی باكوور و باشوور و ناوه‌نددا دروست ببێت، ئاگادارییه‌كیان له یه‌كتر هه‌بێت و شاره‌زاییه‌ك له یه‌كتر په‌یدا بكه‌ن، بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ش له هه‌رپۆلێك قوتابییه‌كیان هه‌ڵبژارد له پۆلی شه‌شی ئه‌و سه‌رده‌مه‌دا من به‌ر كه‌وتم، له پۆلی پێنچ "عوسمان خدر" و له پۆلی چوار "عومه‌ر نیزامی" و له پۆلی سێ "عابیدی مامۆستا سه‌ید عبد الواحد" و له پۆلی دوو "عبد الرحمن (شیخی سیوتی)" و له پۆلی یه‌كیش "قاسم".
سولەيخ: قوتابییانی مه‌عهه‌دی ئیسلامیی هه‌ولێریش هاتبوون بۆ به‌غدا و له‌وێ هه‌ردوو لامان به یه‌ك گه‌یشتینه‌وه، یه‌كه‌م شوێنی سه‌ردانمان مه‌عهه‌دیی ئیسلامی سوله‌یخ بوو له به‌غدا، خزمه‌تێكی باشیان كردین، له ئه‌حواڵی یه‌كتر ئاگادار بووینه‌وه.
ئەبو صەيدا: پاشان ڕۆیشتین بۆ ئه‌بوو سه‌یدا، له پارێزگای دیاله، ئه‌ویش مه‌عهه‌دێکی ئیسلامیی گه‌وره‌ی لێ بوو، ئه‌و كاته مامۆستا "شیخ ئه‌مینی شیخ موسته‌فا" به‌ڕێوه‌به‌ری بوو، له‌وێش شه‌وێك ماینه‌وه.
ڕەمادی: پاشان ڕۆیشتین بۆ ڕه‌مادی له‌وێ میوانی مه‌عهه‌دی ئیسلامیی ڕه‌مادی بووین، ئه‌و كاته "شێخ عه‌بدول مه‌لیك" به‌ڕێوه‌به‌ری مه‌عهه‌ده‌كه بوو، زۆر ڕێزیان لێ گرتین، خزمه‌تی باشیان كردین، لەوێ هەندێک وتار خوێنرایەوە، برا بچکۆلەکەی شێخ عبد الملک لەناو وتارەکەیدا ئەم شیعرەی خوێندەوە: یا ضیفنا لو جئتنا لوجدتنا نحن الضیوف أنت ڕب المنزل. واتە میوانەکەمان ئەگەر بێیت بۆ لامان دەبینیت ئێمە میوانین و تۆ خاوەن ماڵیت.
فەلووجە و خالديە: پاشان سه‌ردانی مه‌عهه‌د ئیسلامیی فه‌لووجه و خالیدیه‌شمان كرد، ئه‌وه‌ی له‌و كاته‌دا به‌لامانه‌وه زۆر سه‌یر بوو، ئه‌وه بوو له خالیدیه‌دا، مامۆستا "مه‌لا فائیز"ی به‌ڕێوه‌به‌ری مه‌عهه‌دی ئیسلامیی هه‌ولێر، جگه‌ره‌كێش بوو، جگه‌ره‌یه‌كی داگیرساند و به‌رێوه‌به‌ره‌كه‌ی خالیدیه، قوتابییه‌كی مێزه‌ربه‌سه‌ری نارد، کە جگه‌ره‌كه‌ی له ده‌ست مامۆستا گرت و فڕێی دا، گوتیان: ئێمه پێمان حه‌رامه و له‌به‌ر ئه‌وه نابێت حه‌رام له‌م شوێنه پیرۆزه‌دا به‌كار بهێنرێت.
مەحموديە: پاش ئه‌وه هاتینه‌وه بۆ به‌غدا و ڕۆیشتین بۆ سه‌ردانی مه‌عهه‌دی ئیسلامیی مه‌حمودیه، له پارێزگای بابل، من تا ئه‌و كاته نه‌مده‌زانی كه له‌و پارێزگایه‌دا ئه‌وه‌نده خه‌ڵكی سوننی هه‌یه!
بەصرە و زوبەير: پاش ئه‌وه كه شه‌وێكیش له‌وێ ماینه‌وه ئینجا ڕۆیشتین بۆ سه‌ردانی مه‌عهه‌دی ئیسلامیی به‌سره، دوای ئه‌ویش زوبه‌یر، ئه‌م سه‌ردانه‌ش بووه هۆی ئه‌وه بزانین كه له پارێزگای به‌سره‌دا چیها سووننی هه‌یه!
تكريت: پاش ئه‌وه كه دوو ڕۆژیش له‌و دوو شارەدا ماینه‌وه، ئینجا گه‌ڕاینه‌وه بۆ به‌غدا و له‌وێوه سه‌ردانی مه‌عهه‌د ئیسلامیی تكریتمان كرد، به‌ڕێوه‌به‌ری مه‌عهه‌ده‌كه‌ی ئه‌وێ و هه‌موو مه‌عهه‌ده‌كانی دیبوومان، به‌ڕاستی لێهاتوو و دڵسۆز بوون، پاش ئه‌وه‌ی كه شه‌وێكیش له‌وێ ماینه‌وه هاتینه‌وه بۆ به‌غدا، له‌وێوه گه‌ڕاینه‌وه بۆ شوێنی خۆمان.. كاتێک ئێمه له كوردستانه‌وه ڕۆیشتین، زستان بوو، به‌ڵام له زوبه‌یردا پانكه ئیشی پێ ئەکرا، زۆرمان پێ سەیر بوو!
هاتنی قوتابییەکانی ئەبو صەیدا:
بۆ پاش نیوه‌ی ساڵ قوتابییه‌كانی مه‌عهه‌دی ئیسلامیی ئه‌بوو سه‌یدا، له ته‌ك قوتابییه‌كانی مه‌عهه‌دی سوڵه‌یخدا، هاتن بۆ سه‌ردانی سلێمانی و هه‌ڵه‌بجه و هه‌ولێر.. ئه‌وان ژماره‌یه‌كی زۆریان هێنابوو، وه‌ك ئێمه له هه‌رپۆلێك قوتابییه‌كیان نه‌هێنابوو، به‌ڵكوو هه‌موویان هاتبوون، شه‌وێك له مه‌عهه‌دی ئیسلامیی سلێمانی میوان بوون و بۆ سبه‌ینێش ڕۆیشتن بۆ سه‌ردانی مه‌عهه‌دی ئیسلامیی هه‌ڵه‌بجه، ئه‌ڵبه‌ت ئێمه‌ی قوتابییانی سلێمانییش ڕۆیشتین له ته‌كیانا، ئه‌وان هاتن به پێشوازیمانه‌وه تا ده‌روازه‌ی شار، له‌ویا هه‌مووی تێكه‌ڵ بوو، خۆپیشاندانێكی گه‌وره دروست بوو، ئه‌وسا درووشمی ئیسلامیی ئاگرین، له‌سه‌ر زار و ناو گەرووی قوتابییانی خوێنگه‌رمه‌وه ده‌هاته ده‌ر، وه‌ك: نه شه‌رقی و نه غه‌ربی، هه‌ر ده‌وڵه‌تی ئیسلامی و له‌م بابه‌تانه. ئاسایشی هه‌ڵه‌بجه‌ش خه‌ڵكه‌كه‌ی خستبووه ژێر چاودێرییه‌وه، مامۆستاكان پێیان ناخۆش بوو، كه قوتابییان له خۆیانه‌وه ئه‌م درووشمانه‌یان ده‌دا، چونكه بیریان له‌وه نه‌ده‌كرده‌وه كه سبه‌ینێ مامۆستاكان چییان به‌سه‌ر دێت، ئیتر شه‌وێك له‌وێ ماینه‌وه و بۆ سبه‌ینێ هاتین بۆ ناوچه‌ی خورماڵ و لەو ده‌شته‌دا سه‌یرانێكی خۆش ساز كرا.
وەرگیرانم لە زانکۆدا:
له ساڵی خوێندنی 1972-1973دا خوێندنی مه‌عهه‌دی ئیسلامیم ته‌واو كرد و به پله‌ی زۆرباش ده‌ر چووم. هه‌ر ئه‌وساڵه له كاتی پێشكه‌شكردنی ئه‌وراقی زانكۆدا، ڕۆیشتین بۆ به‌غدا و ئێمه‌ش بەڵگەکانی خۆمانمان پێشكه‌ش كرد، بەڵام له‌و سه‌رده‌مه‌دا ده‌بوو موقابه‌له‌یان بكردیتایه و ئه‌گه‌ر له موقابه‌له‌كه‌دا ده‌ر نه‌چوویتایه، با نمره‌كانیشت زۆر بوونایه بێسوود بوو. ئێمه‌ش ڕۆیشتینه موقابه‌له‌كه‌وه، كۆمه‌ڵێک مامۆستا بوون و هه‌ریه‌كه پرسیارێكیان ده‌كرد، یه‌كێک له نه‌حوودا و یه‌كێک له فیقهدا، یه‌كێکی تر له "أصول"دا و ..هتد، "عه‌بدوڵڵا جه‌بووری" كه یارمه‌تیده‌ری عه‌مید بوو گوتی: تۆ ده‌ره‌جه‌كانت باشن و له شه‌ریعه‌دا وه‌ر ده‌گیرێتیت، بۆچ پێشكه‌شت كردووه بۆ ئوسووڵی دین؟ گوتم: به‌ڕێز! من مه‌به‌ستی هه‌ریه‌ك له و كولیانه‌م خوێندووەته‌وه و هه‌ریه‌كه‌یان بۆ چی باشه، بۆیه ئوسووڵی دینم هه‌ڵبژاردووه، چونكه ئه‌و بابه‌تانه‌م پێ گرنگه، كه له ئوسووڵی دیندا بایه‌خی پێ ده‌درێت.. سوپاس بۆ خوا وه‌ر گیرام.
ئه‌و ساڵه‌ی ئیمه پێشكه‌شمان كرد خوێندن له كولیه‌كه‌ی ئیمام ئه‌عزه‌مدا، له پێنچ ساڵه‌وه بووبووه چوار ساڵ، له جیاتیی ئه‌وه‌ی خوێندنه‌كه گشتی بێت، تایبه‌تمه‌ندیی وه‌ر گرتبوو، كولیه‌كه كرابوو به سێ به‌شه‌وه: به‌شی زمانی عه‌ره‌بی، به‌شی شه‌ریعه، به‌شی ئوسووڵی دین.
ئیمامەتی دێی نزارە:
ئیمامه‌تی دێی نزاره: پاش ئه‌وه‌ی له مانگی شه‌شدا من له ئیمتیحانی به‌كالۆری بوومه‌وه، له مانگی هه‌شتدا ئیمتیحانه‌كه‌ی ئه‌وقافم زیندوو كرده‌وه، كه كاتی خۆی بۆ ڕه‌بیعه ئیمتیحانم دابوو، بەڵام له‌به‌ر ئه‌وه‌ی شه‌هاده‌م نه‌بوو، ئەو کاتە ته‌عینیان نه‌كردم، ئێستا شه‌هاده‌م هه‌یه و ده‌بێ دامبمه‌زرێنن، ئه‌وقافی به‌غدا موافه‌قه‌تی كرد، له مزگەوتی دێی نزاره‌ی ده‌وری پێنجوێن ببم به ئیمام، نامه‌ی موافه‌قه‌ته‌كه‌م برده‌وه بۆ سلێمانی و له ئه‌وقافی ئه‌وێوه گوتیان: بڕۆ موباشه‌ره بكه، تا به‌ڕه‌سمی لای ئێمه ببیته ئیمام، منیش هه‌ر ئه‌و ڕۆژه ڕۆیشتمه‌وه بۆ پێنجوێن، بۆ ئێواره‌كه‌ی ڕۆیشتم بۆ نزاره، شه‌و میوانی یه‌كێك له شێخه‌كانی ئه‌وێ بووم، زۆریان پێ خۆش بوو، بەڵام من گوتم: من بۆ هه‌میشه نیازم نییه لێره بم و ئه‌گه‌ر له كولیه وه‌ر بگیرێم نیازم وایه بخوێنم.. خوا هه‌ڵناگرێت ئه‌وانیش گوتیان: مادام له‌به‌ر ئه‌وه نه‌مێنیته‌وه كه ده‌ته‌وێت بخوێنیت ئێمه‌ش ئه‌وه‌مان پێ خۆشه.
شه‌و له‌وێ مامه‌وه و موختاری ئاوایی بۆی ئیمزا كردم، كه فڵان کەسی كوڕی فڵان كه‌س هاته ئاوایی نزاره، له ڕۆژی ئه‌وه‌نده‌ی ئه‌وه‌نده‌دا له مزگه‌وت ئیمامه‌تی بۆ كردین و ده‌ستبه‌كار بوو له وه‌زیفه‌كه‌یدا. ئیتر بۆ سبه‌ینێ به‌جێم هێشتن و ماڵاواییم لێ كردن.. موباشه‌ره‌كه‌م هێنایه‌وه بۆ ئه‌وقافی سلێمانی، من به‌ڕه‌سمی بووم به ئیمام له نزاره‌دا.